قلاویز چیست؟ بررسی انواع و کاربرد آنها
کارکنان مشغول در تجارت‌های صنعتی و فرآیندهای مهندسی، همیشه با انواع قلاویز سروکار دارند، اما قلاویز چیست؟ این ابزار درواقع وسیله‌ای است که برای برش دادن بخش مکمل اتصال دهنده‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور عمده قلاویزها برای شکل‌دهی قالب بستر پیچ و مهره کاربرد دارند و مقاومت مؤثری را برای سازه مورد نظر ایجاد می‌کنند. اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری درباره انواع قلاویز، بخش‌های مختلف آن و نکات مهم قلاویز کاری کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم که تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
قلاویز چیست؟
قلاویزها ابزاری هستند که اکثر مهندسان در مقطعی از حرفه خود با آنها سروکار خواهند داشت؛ این ابزار کاربردی در اکثر صنایع تخصصی، به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش مهمی در ویژگی‌های مقاومتی سازه ایفا می‌کند. قلاویز درواقع قطعه‌ای است که به وسیله آن قالب و دنده‌های پیچ را در بستر مورد نظر، تراش می‌دهند؛ این فرآیند قلاویز کاری نام دارد و در انواع سطوح فلزی، پلاستیکی و…، کاربرد دارد. بدین ترتیب طی فرآیند قلاویز کاری و با ایجاد برش‌های رزوه‌ای درون حفره‌ها، ساختار مناسبی برای قرار گرفتن اتصال دهنده‌ها ایجاد خواهد شد.
انواع قلاویز و کاربرد آنها
قلاویزها انواع مختلفی دارند که هرکدام از آنها برای کاربرد و انجام عملیات متمایزی کاربرد دارند؛ درواقع هر یک از آنها با توجه به قطعه هدف انتخاب شده و در صورت تناسب قطعه و ابزار، بهترین عملکرد را ارائه خواهند داد. بنابراین آشنایی با ساختار و کاربرد قلاویز، نقش مؤثری در نتایج کار خواهد داشت؛ در این شرایط می‌توانید انواع قلاویز و کاربرد هر نمونه را در ادامه مورد بررسی قرار دهید تا بهترین انتخاب را برای پروژه‌های خود داشته باشید:
قلاویز ماشینی
این نوع قلاویز برای قرار گرفتن در ماشین تراش طراحی شده‌اند و برخلاف قلاویزهای دستی، به صورت تک مرحله‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین در شرایطی که سرعت انجام عملیات از اهمیت بالایی برخوردار است، از این نوع قلاویز استفاده می‌شود. این قلاویز فشار بهینه‌ای را روی قطعه کار ایجاد می‌کند و بدین ترتیب احتمال آسیب به قطعات و ابزارآلات، تا حدود زیادی کاهش خواهد یافت.
قلاویز دستی
قلاویزهای دستی معمولاً با دسته قلاویز جفت شده و با اعمال نیروی دست فرآیند رزوه کاری را تکمیل خواهند کرد. در این نمونه قلاویزها، ایجاد رزوه به کمک شیارها و برش‌های تیزی انجام می‌شود که در سراسر ساختار این قطعات وجود دارد. بدین ترتیب تراشه‌ها بریده و از داخل قطعه کار حذف خواهند شد. قلاویزهای دستی عموماً به صورت سه مرحله‌ای فرآیند رزوه کاری را انجام می‌دهند که این فرآیند سه نمونه قلاویز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قلاویزها در تعداد خطوط عمودی ساختار خود دارای تمایز هستند و به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- قلاویز پیش رو
این قلاویز در ابتدای فرآیند قلاویز کاری دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا عمق بسیار کمی پیش می‌رود.
- قلاویز میانه رو
قلاویزِ میانه رو در عمق بیشتری نسبت به نمونه پیش رو کاربرد دارد و بستر را برای اعمال مراحل نهایی رزوه کاری فراهم می‌کند.
- قلاویز پس رو
قلاویز پس رو کامل کننده فرآیند تراشکاری شیارهای پیچ در بستر کار است که دنده زنی را به طور کامل انجام داده و بستر نهایی را برای مطابق با ارتفاع و ساختار پیچ ایجاد می‌کند.
پیشنهاد ویژه : خرید ست قلاویز ماکیتا MAKITA
بخش‌های مختلف قلاویز
قلاویز دارای بدنه فولادی است که در طول آن برش‌هایی شامل دندانه‌های تیز قرار دارد؛ بدین ترتیب در شرایط که دندانه در دیواره حفره ایجاد شده در قطعه کار فرو می‌روند، مواد درون حفره به صورت یک تراشه پیچ خورده به بیرون رانده می‌شوند. در دو طرف قلاویز، بدنه قطعه به شکل مربع خواهد بود که این ساختار امکان قرارگیری قلاویز در دسته قلاویز یا ماشین تراش را ایجاد می‌کند و منجر به تسهیل چرخش آن می‌شود.
علاوه بر این قلاویز در ابتدای ساختار بدنه خود دارای قسمتی پخ مانند است که امکان ایجاد برش اولیه را ایجاد کرده و بدین ترتیب قلاویز می‌تواند به تدریج به حفره کار وارد شود. همچنین وجود این ساختار باعث می‌شود که نیروی کمتری برای چرخش قلاویز نیاز باشد و بدین ترتیب سایش قطعه و قلاویز نیز کاهش می‌یابد. قسمتی قلاویز که به منظور چرخش کاربرد دارد نیز با نام آچارخور شناخته می‌شود و شیار قلاویز نیز بخشی است که برای تخلیه مواد برشکاری طراحی شده است.
انواع دسته قلاویز
دسته قلاویز ابزاری است که در فرآیندهای قلاویز کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای پیچ و مهره‌هایی است که به وسیله آن می‌توان فاصله میان فک‌های قطعه را کنترل کرد. این ابزار برای کاربران این امکان را ایجاد می‌کند که بتوانند قلاویز را با سطح کار تراز کند و حتی قلاویز را در دو جهت بچرخانند. این ابزار انواع مختلفی دارد که فارغ از ساختار، اندازه آنها نیز با توجه به اندازه قلاویز انتخاب می‌شود. به طور کلی دسته قلاویز از یک گیره تشکیل شده است که قلاویز را در جای خود محکم می‌کند و همچنین دسته‌ای دارد که به صورت اهرم عمل کرده و عملکرد قطعه را برای کاربران آسان می‌کند. در ادامه می‌توانید با انواع دسته قلاویز آشنایی پیدا کنید:
- دسته قلاویز دو طرفه
این نمونه برای رزوه کاری در قطعات بزرگ‌تر کاربرد دارد و امکان انجام عملیات را در فضاهای محدودتر، فراهم می‌کند.
- دسته قلاویز T شکل
این نمونه نیز امکان تراز کردن قطعه و قلاویز را فراهم کرده و به عنوان آچاری برای نگه داشتن قلاویز با مقاومت بالا به کار می‌روند. در این دسته قلاویزها امکان اعمال نیروی متوازن، تا حدود بیشتری وجود دارد.
- دسته قلاویز برقی
این نمونه دارای ساختاری شبیه به دریل است و با بهره‌گیری از نیروی الکتریکی، منجر به تسریع و افزایش کیفیت عملیات قلاویز کاری خواهد شد.
بیشتر بدانید: راهنمای خرید بهترین اره عمود بر + نکات کاربردی
نکات مهم قلاویز کاری
فرآیند قلاویز کاری یکی از مهم‌ترین مراحل در انواع فرآیندهای صنعتی است که ملزم به به‌کارگیری دقت و تمرکز بالا و همچنین استفاده از باکیفیت ترین و بهینه‌ترین ابزار است. در این شرایط رعایت و توجه به برخی نکات در هنگام قلاویز کاری می‌تواند در افزایش کیفیت رزوه ایجاد شده تأثیر بالایی داشته باشد؛ در ادامه می‌توانید با برخی از این نکات آشنایی پیدا کنید:
- حتماً قلاویز و حدیده را در جای مناسب قرار دهید، چراکه لبه‌های تیز و حساس این قطعات ممکن است در تماس با سطوح مختلف، دچار آسیب شوند.
- برای جلوگیری از حرارت بالا و شکستگی قلاویز، لازم است که حتماً تمام قطعات درگیر را به طور مؤثر روغن‌کاری کنید.
- لبه‌های قلاویز باید همواره تا سطوح بالایی تیز باشند، در غیر این صورت ممکن است در کیفیت تراش تأثیر منفی داشته باشند و سرعت فرآیند را کاهش دهند. بدین منظور پس از کند شدن لبه‌ها سریعاً قلاویز را جایگزین کرده و یا مجدداً آن را به وسیله سنگ مخصوص، تیز کنید.
- به منظور انجام فرآیند قلاویز کاری به روش دستی لازم است که حتماً ترتیب استفاده از قلاویزها را رعایت کنید.
- حتماً فشار وارده بر قلاویز را کنترل کرده و متناسب با جنس قطعه، فشار مناسب را روی قلاویز اعمال کنید؛ این سازوکار از شکستگی قلاویز جلوگیری می‌کند.
- در استفاده از قلاویزهای دستی، هنگام فرآیند تراشکاری به طور متداول قلاویز را در جهت مخالف کار بچرخانید؛ بدین ترتیب تراشه‌های ایجاد شده از قطعه خارج شده و از کند شدن لبه‌های قلاویز جلوگیری خواهد شد.
- دقت داشته باشید که حتماً قلاویز و دسته قلاویز را از مراجع تخصصی تهیه کرده و از کیفیت آنها، اطمینان حاصل کنید.
جمع بندی
خوشحالیم که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید؛ به طور کلی قلاویزها قطعاتی هستند که با استفاده از آنها می‌توان رزوه‌های داخلی را در سطوح مختلف ایجاد کرد. این قطعات معمولاً از فولادهای مقاوم و کربن دار ساخته شده‌اند و با ساختارهای متنوعی در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین اگر در پروژه‌های صنعتی سروکار دارید، حتماً با این ابزار سروکار خواهید داشت، بنابراین اطلاعات ذکر شده می‌تواند برای افزایش کیفیت فرآیند قلاویز کاری، به شما کمک کند.
